Havalandırma Kanalları
Hava kanalları, havalandırma cihazları ile havalandırılan mekan arasında, havanın gidiş ve dönüşünü sağlamaktadırlar. Hava kanalları tasarlanırken, kanal içindeki hava hızı, sürtünme kayıpları, ses ve gürültü düzeyi, ısı ve sızma kayıpları ve kanallara ayrılabilecek hacim sorunlarının göz önüne alınması gerekmektedir.
Hava Kanallarının Sınıflandırılması
Hava kanalları, taşıdıkları havanın hızına ve basıncına göre sınıflandırılır.
Kanallar, hava hızına göre, düşük hızlı veya yüksek hızlı diye sınıflandırılırlar. Düşük hızlı hava kanallarında hava hızı, konfor tesisatında, genellikle 10 m/s' yi geçmez. Endüstri tesislerinde bu hız 12-15 m/s'ye kadar çıkabilir. Bu sınırların üzerindeki hızlarda hava taşıyan kanallar, yüksek hızlı kanallar olarak tanımlanırlar.
Kanallar, hava basıncına göre de alçak, orta ve yüksek basınçlı olarak sınıflandırılırlar. Burada söz konusu olan basınç, sistemin toplam fan basıncı olup, havalandırma cihazlarının içinde oluşan kayıpları, kanal kayıplarını ve menfez kayıplarını da içerir. Bu sınıflandırma, toplam fan basıncının;
100 mmSS'na kadar olması durumunda, ( 1000 Pa 'a kadar) , ALÇAK BASINÇLI
175 mmSS'na kadar ( 1750 Pa 'a kadar) , ORTA BASINÇLI
175 mmSS'na kadar ise ( 3000 Pa 'a kadar) , YÜKSEK BASINÇLI olarak yapılır.
Kanallar, hava hızına göre, düşük hızlı veya yüksek hızlı diye sınıflandırılırlar. Düşük hızlı hava kanallarında hava hızı, konfor tesisatında, genellikle 10 m/s' yi geçmez. Endüstri tesislerinde bu hız 12-15 m/s'ye kadar çıkabilir. Bu sınırların üzerindeki hızlarda hava taşıyan kanallar, yüksek hızlı kanallar olarak tanımlanırlar.
Kanallar, hava basıncına göre de alçak, orta ve yüksek basınçlı olarak sınıflandırılırlar. Burada söz konusu olan basınç, sistemin toplam fan basıncı olup, havalandırma cihazlarının içinde oluşan kayıpları, kanal kayıplarını ve menfez kayıplarını da içerir. Bu sınıflandırma, toplam fan basıncının;
100 mmSS'na kadar olması durumunda, ( 1000 Pa 'a kadar) , ALÇAK BASINÇLI
175 mmSS'na kadar ( 1750 Pa 'a kadar) , ORTA BASINÇLI
175 mmSS'na kadar ise ( 3000 Pa 'a kadar) , YÜKSEK BASINÇLI olarak yapılır.
Mimari ve Müdahale Kapağı
Hava kanalları tasarlanırken, binanın mimari durumunun da dikkate alınması gereklidir. Ticari binalar için konfor tesisatı projelendirilirken,kanal boyutu ve hava hızı seçiminde, kanalların genellikle, asma tavanlar ve şaftlar içine döşeneceği göz önünde tutulmalıdır. Bu şekilde üzeri kapatılan hava kanallarına, servis amacıyla kolay ulaşılabilmesine, ayarr ve yangın damperleri ve benzere cihazlar için servis kapakları bırakılmasına özen gösterilmelidir. Menfezler, havalandırma tesisatının görünür elemanları olduğu için estetik bakımdan mimariyle uyumlu olmaları gerekmektedir.
Kenar Boyutlar Oranı
Dikdörtgen kesitli bir hava kanalında uzun kenarın kısa kenara oranına, Kenar Boyutlar Oranı diyoruz. Belirli bir hava debisi ve sürtünme kaybı için, en küçük kanal kesiti daire kesittir. Bu daire çapına karşı gelen dikdörtgen kesitlerin alanı, kenar oranı arttıkça artar. Örnek olarak, 600 mm çapında daire kesite eşdeğer olan çeşitli dikdörtgenlerin kenar oranları, kesit alanları ve çevre uzunlukları aşağıda gösterilmiştir. Bu hesabı hızlı bir şekilde yapmak için aşağıdaki dosyayı indirebilirsiniz.
| kanal_hesabi-_basınç_kayip_hesabi.xls |
- |
Boyutlar |
Kenar Oranı |
Alan(cm²) |
Çevre(cm) |
Daire Dikdörtgen Dikdörtgen Dikdörtgen Dikdörtgen |
Ø600 mm 550x550 800x400 1000x350 1200x300 |
- 1 2 3 4 |
2826 3025 3200 3500 3600 |
190 220 240 270 300 |
Demek ki, aynı daire kesitli kanala eşdeğer pşan çeşitli boyutlardaki dikdörtgen kesitli kanallar arasında, kenar oranı en küçük olan kesit en ekonomik olanıdır. Dolayısıyla, daire kesitten sonra en uygun kesit olan kesit, Kare Kesit'tir.
Genellikle, hava kanalı tasarısında kenar oranının 3:1 veya 4:1'den büyük olmamasına dikkat edilmelidir.
Hava kanalları, taşıdıkları havanın sıcaklığına ve içinden geçtikleri odanın sıcaklığına bağlı olarak, ısı kaybeder veya kazanır. Bu ısı kaybı veya kazancı, aşağıdaki etkenlere bağlıdır. Ve kanal tasarımında dikkate alınmalıdır.
• Kenar boyutları oranı arttıkça, ısı kaybı veya kazancı artar.
• Hava hızı arttıkça, ısı kaybı veya kazancı azalır.
• Kayıpları azaltmak için, kanalların yalıtılması gereklidir.
Genellikle, hava kanalı tasarısında kenar oranının 3:1 veya 4:1'den büyük olmamasına dikkat edilmelidir.
Hava kanalları, taşıdıkları havanın sıcaklığına ve içinden geçtikleri odanın sıcaklığına bağlı olarak, ısı kaybeder veya kazanır. Bu ısı kaybı veya kazancı, aşağıdaki etkenlere bağlıdır. Ve kanal tasarımında dikkate alınmalıdır.
• Kenar boyutları oranı arttıkça, ısı kaybı veya kazancı artar.
• Hava hızı arttıkça, ısı kaybı veya kazancı azalır.
• Kayıpları azaltmak için, kanalların yalıtılması gereklidir.
Örnek bir Mahalin Havalandırılması
Toplantı salonlarında havalandırma , sıcak hava ile ısıtma veya soğutma yani klima sistemi ile
yapılır.
sı ihtiyacının %50 – %75’lik kısmı
radyatörle karşılanır. Hava ihtiyacı kişi başına 30 m3 / h verilmelidir.
25 kişilik seminer salonunda 25 kişi için hava ihtiyacı 25x30 = 750 m³/h yapar. Min. Verilmesi gereken hava mikarıdır.
Öte yandan mahal 50 m² ve h=3 metre, hava değişimkatsayısı 8 = 50x3x8 = 1200 m³/h hava verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca aynı miktarda egzoz yapılması gerekmektedir.
2 adet 30x30 boğaz ölçülü kare anemostat seçilmiştir. Mandallı menfez montajının iyi bir şekilde montaj edilebilmesi için menfez takılacak olan yere 39x39 içten içe kör kasa profil dönülmüştür. Hem menfez ve kutunun ağırlığını taşıyacak hem de menfez montajını doğru bir şekilde yapmaya yarayacaktır.
