HAVA HIZI ÖLÇER yada YELÖLÇER; KLİMA, HAVALANDIRMA ve METEOROLOJİ SİSTEMLERİNDEKİ KULLANIMI HARİCİ İÇ ORTAM İKLİMİNİDE BELİRLEMENİZE YARDIMCI OLUR
Anemometre, yelölçer olarak da bilinir, gaz halindeki bir akışkanın, özellikle havanın atmosferdeki ve rüzgâr tünellerindeki akış hızını ölçmeye yarayan aygıt. Rüzgârın esiş hızını ölçmek için en çok döner kepçeli elektrikli anemometre kullanılır. Bu tür anemometrede döner kepçeler bir elektrik üretecini çalıştırır; üretecin çıkışı da rüzgâr hızına göre ölçeklendirilmiş bir elektrik ölçü aletini işletir. Bu aygıt saatte yaklaşık 8 km ile 160 km arasındaki rüzgâr hızlarının ölçümüne elverişlidir. Elektrik üretecini çalıştırmak için, pervaneli anemometrede olduğu gibi, bir pervaneden de yararlanılabilir. Rüzgârla çalışan bir başka anemometre türünde, döner kanatlar bir sayacı işletir ve kronometreyle süre ölçülerek dönme hızı rüzgâr hızına çevrilir. Bu aygıt özellikle saatte 1,6 ile 40 km arasındaki düşük rüzgâr hızlarının ölçümüne elverişlidir.
Isıtılmış bir cismin üstüne gönderilen bir hava akımının hızı ne kadar yüksekse cismin de o kadar çabuk soğuyacağı ilkesine dayanan kızgın telli anemometrede, elektrikle ısıtılan ince bir metal tel, hava akımının içine yerleştirilir; hava akımı arttıkça tel soğur. Kızgın telli anemometre türlerinin en yaygını olan sabit sıcaklıklı anemometrede, ısıtıcı güç telin sıcaklığı sabit kalacak biçimde artırılır. Böylece kızgın tele giren güç, hava akış hızının ölçüsü olur ve kızgın telle aynı elektrik devresinde yer alan bir ölçü aleti hava hızını gösterecek biçimde ölçeklendirilebilir. Bu aygıt, saatte 8 km’yi geçmeyen çok düşük rüzgâr hızlarının ölçümünde kullanılır. Isıtılmış alkollü bir termometre olan kata termometresinde ise, alkolün soğuması için geçen zaman ölçülerek havanın akış hızı belirlenebilir. Bu aygıttan, hava dolaşımı araştırmalarında düşük hızların ölçülmesi için yararlanılır.
Anemometrelerin bir başka türü de Pitot borusu ve Venturi borusu gibi basınçlı anemometrelerdir. Bir ucu kapalı olan ince bir borunun açık ucuna çarpan hava akımı, boru içindeki basıncı artırır. Bu ilkeye dayanan Pitot borusunun içindeki basınç ile dışındaki hava basıncı arasındaki fark ölçülerek, havanın akış hızına çevrilebilir. Pitot boruları, sıvıların akış hızını ölçmekte, özellikle akışkanlar mekaniğinde türbin kanalı çalışmalarında da kullanılır. Ama bu anemometrenin en yararlı olduğu alanlar, uçuş halindeki uçağın dış yüzeyindeki ya da rüzgâr tünellerindeki güçlü ve sürekli hava akımlarının ölçülmesidir. Bu anemometre, sesten hızlı hava akışlarını ölçebilecek biçimde değiştirilebilir. Her iki ucu da açık olan ve orta bölümünde kesiti daralan Venturi borusunda ise, borunun bu dar noktasındaki basınç ölçülerek havanın akış hızı saptanabilir. Venturi borularının sanayide de bazı uygulamaları vardır. Hava darbelerinin hızının ölçülmesinde de çeperinden tutturulmuş ve ortasında yayla dengelenmiş bir levha üzerinde oluşan basıncın ölçülmesi tekniğine başvurulur. anemometre nedir, anemometre neyi ölçer hakkında bilgi verdik.
Anemometrelerin bir başka türü de Pitot borusu ve Venturi borusu gibi basınçlı anemometrelerdir. Bir ucu kapalı olan ince bir borunun açık ucuna çarpan hava akımı, boru içindeki basıncı artırır. Bu ilkeye dayanan Pitot borusunun içindeki basınç ile dışındaki hava basıncı arasındaki fark ölçülerek, havanın akış hızına çevrilebilir. Pitot boruları, sıvıların akış hızını ölçmekte, özellikle akışkanlar mekaniğinde türbin kanalı çalışmalarında da kullanılır. Ama bu anemometrenin en yararlı olduğu alanlar, uçuş halindeki uçağın dış yüzeyindeki ya da rüzgâr tünellerindeki güçlü ve sürekli hava akımlarının ölçülmesidir. Bu anemometre, sesten hızlı hava akışlarını ölçebilecek biçimde değiştirilebilir. Her iki ucu da açık olan ve orta bölümünde kesiti daralan Venturi borusunda ise, borunun bu dar noktasındaki basınç ölçülerek havanın akış hızı saptanabilir. Venturi borularının sanayide de bazı uygulamaları vardır. Hava darbelerinin hızının ölçülmesinde de çeperinden tutturulmuş ve ortasında yayla dengelenmiş bir levha üzerinde oluşan basıncın ölçülmesi tekniğine başvurulur. anemometre nedir, anemometre neyi ölçer hakkında bilgi verdik.
